Đích đến 2016-2020: Lợi thế đã nghiêng về ngân hàng tư nhân

Năm cuối của giai đoạn 2016-2020, thị trường đang chứng kiến những thay đổi cụ thể, cục bộ nhưng trên nền vận động tổng thể của hệ thống các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam.

Như tại thời điểm này, cổ đông Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) hẳn đã có tâm trạng tốt hơn khi giá cổ phiếu LPB vượt trên mệnh giá. Trước đó, tương tự, cổ phiếu SHB của Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội cũng tạo quãng bứt phá ấn tượng nhất 5 năm qua.

Hay từ chốt sổ quý I, rồi quý II vừa qua, nguồn vốn rẻ với tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) tại NHTM nhà nước có dấu hiệu suy yếu. Trong khi đó, ở khối tư nhân vốn không có những lợi thế đặc quyền như khối quốc doanh, Techcombank vượt hẳn về vị thế CASA.

Từ những chuyển động nhỏ và riêng lẻ đó đến bức tranh chung: có nhiều thay đổi trong giai đoạn 2016-2020, mà điểm đến là lợi thế đã và đang nghiêng về khối NHTM tư nhân.

Những dữ liệu cập nhật mới nhất củng cố thêm khẳng định trên.

NGÂN HÀNG QUỐC DOANH CHÙNG THEO “MÔ HÌNH CỨNG”

Ở trường hợp trên, như BizLIVE cập nhật các kỳ báo cáo tài chính gần đây, CASA ở khối NHTM nhà nước, có sở hữu nhà nước chi phối (gồm Agribank , Vietcombank , Vietinbank, BIDV, hay thường gọi là “Big 4”) có xu hướng sụt giảm.

Một phần nguyên do, năm 2020 đã khác biệt với những giai đoạn trước: tiền gửi thanh toán của Kho bạc Nhà nước đã chuyển khỏi “Big 4” về để tại Ngân hàng Nhà nước. Lợi thế lớn này hụt đi và nhanh chóng phản ánh trong tương quan với khối NHTM tư nhân, hoặc nhóm nhà nước không nắm cổ phần chi phối. Điển hình như CASA của Techcombank, MB… đã vượt lên đáng chú ý các kỳ gần đây.

CASA là một điển hình lợi thế, “đặc quyền” riêng có của khối NHTM nhà nước trước đây bởi những nguồn tiền gửi lớn. Đi cùng, họ có gần gũi trong tương tác kinh doanh với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, khi có ưu tiên nhất định trong sử dụng sản phẩm, dịch vụ nội khối doanh nghiệp Trung ương…

Và hơn hết, khối NHTM nhà nước có yếu tố lịch sử, bề dày gấp đôi tới gấp ba NHTM tư nhân.

Theo đó, suốt chiều dài hàng chục năm qua, thị phần khối NHTM nhà nước luôn lớn hơn, vượt trội so với khối NHTM tư nhân. Cụ thể như ở chỉ tiêu tổng tài sản – được xem như GDP và là thước đo thị phần của mỗi NHTM, luôn có chênh lệch lớn.

Một chênh lệch lớn, trở nên đáng chú ý thể hiện ở chỗ: cùng gánh trên 5 triệu tỷ đồng tổng tài sản nhưng vốn điều lệ khối “Big 4” thấp hơn rất nhiều so với khối NHTMCP tư nhân.

Tuy nhiên, như BizLIVE cập nhật vừa qua, tháng 7/2020 lần đầu tiên ghi nhận quy mô tổng tài sản khối NHTMCP tư nhân chính thức vượt khối NHTM nhà nước .

Cập nhật mới nhất, đến tháng 8/2020, tổng tài sản của “Big 4” chỉ còn chiếm 41,3% thị phần toàn hệ thống, ứng với 5,334 triệu tỷ đồng; trong khi khối NHTMCP tư nhân tiếp tục vượt lên khi chiếm 42,3% thị phần tổng tài sản toàn hệ thống, ứng với 5,467 triệu tỷ đồng.